Hồng ban nút có biểu hiện thường gặp là cục (nodule) đỏ đau ở cẳng chân. Bệnh này gặp ở tất cả các lứa tuổi nhưng hay gặp ở phụ nữ từ 20 đến 40 tuổi, nữ giới gấp 3 đến 6 lần so với nam giới.

1. Nguyên nhân gây hồng ban nút

Hồng ban nút có thể xuất hiện ở mọi độ tuổi và giới tính, tuy nhiên, tỷ lệ cao hơn ở phụ nữ từ 20 đến 40 tuổi, với nữ giới mắc bệnh gấp 3 đến 6 lần so với nam giới. Cơ chế sinh bệnh của hồng ban nút vẫn chưa được xác định hoàn toàn.

Một số giả thuyết cho rằng bệnh có thể liên quan đến sự lắng đọng phức hợp miễn dịch tại vùng mô mỡ, sự kích thích bạch cầu đa nhân trung tính dẫn đến sản sinh các gốc oxy phản ứng và yếu tố hoại tử khối u (TNF-α). Tuy nhiên, hiện tại vẫn chưa có chứng minh rõ ràng về tính di truyền trong quá trình bệnh lý.

Các nguyên nhân gây hồng ban nút có thể là tự phát hoặc do các yếu tố như nhiễm khuẩn (nhất là nhiễm liên cầu), nhiễm virus, hoặc do sử dụng một số loại thuốc. Các nghiên cứu cho thấy hồng ban nút chủ yếu là kết quả của một quá trình phản ứng với nhiều nguyên nhân khác nhau, trong đó một số nguyên nhân phổ biến gồm: nhiễm khuẩn, thuốc, bệnh lý hệ thống, mang thai và bệnh ác tính. Tuy nhiên, hơn 50% các trường hợp không có nguyên nhân rõ ràng.

2. Triệu chứng của hồng ban nút

Hồng ban nút đặc trưng bởi những nốt đỏ, đau, không loét, thường xuất hiện đối xứng ở hai bên cẳng chân, kích thước từ 2 đến 5 cm. Tổn thương có thể hơi nhô lên khỏi bề mặt da và hiếm khi lan rộng thành mảng lớn, cũng có thể xuất hiện ở các vùng khác như cổ chân, đùi, cánh tay, mông, bắp chân hoặc mặt.

Một số triệu chứng toàn thân có thể gặp bao gồm mệt mỏi, sốt, đau khớp, và nhiễm khuẩn đường hô hấp, thường kéo dài từ 1 đến 3 tuần. Khi tổn thương bắt đầu hồi phục, có thể để lại vết tăng sắc tố nhưng không có sẹo.

Hồng ban nút mạn tính là dạng hiếm gặp, bệnh kéo dài nhiều năm mà không xác định được nguyên nhân cụ thể gây tái phát. Ở giai đoạn đầu, tổn thương có thể bao gồm phù nề và thâm nhiễm tế bào lympho, bạch cầu đa nhân trung tính. Viêm mạch thứ phát có thể xuất hiện, gây viêm tĩnh mạch huyết khối trong hội chứng Behcet. Qua thời gian, vách ngăn mô mỡ có thể dày lên và xơ hóa, lan sang các tiểu thùy mỡ gần đó.

Chẩn đoán hồng ban nút thường dựa vào khám lâm sàng và tiền sử bệnh. Khi tổn thương không điển hình, có thể cần sinh thiết để làm rõ.

3. Hồng ban nút có lây không?

Mặc dù nguyên nhân gây bệnh chưa hoàn toàn rõ ràng, hồng ban nút không phải là bệnh lây nhiễm. Bệnh có thể liên quan đến các tình trạng bệnh lý nền, tác dụng phụ của thuốc hoặc phản ứng quá mẫn, nhưng không có khả năng lây từ người này sang người khác.

4. Phòng ngừa hồng ban nút

Để phòng ngừa bệnh, người bệnh cần duy trì một lối sống lành mạnh và chế độ ăn uống hợp lý. Cần tránh tiếp xúc với các tác nhân có thể gây kích ứng da như thuốc và dị ứng. Đồng thời, kiểm soát các bệnh lý nền và tránh căng thẳng cũng rất quan trọng để ngăn ngừa sự phát triển của bệnh.

Hồng ban nút là một tình trạng viêm da có thể gây đau đớn và khó chịu, nhưng nếu được chẩn đoán và điều trị kịp thời, bệnh hoàn toàn có thể kiểm soát được. Hiểu rõ về nguyên nhân, triệu chứng và các biện pháp phòng ngừa sẽ giúp giảm nguy cơ mắc bệnh. Nếu có dấu hiệu của bệnh, người bệnh nên tham khảo ý kiến bác sĩ để được hỗ trợ kịp thời. Việc chăm sóc sức khỏe và làn da đúng cách sẽ góp phần bảo vệ cơ thể khỏi các vấn đề viêm nhiễm.

5. Điều trị hồng ban nút

Hồng ban nút thường tự khỏi sau vài tuần và trong những trường hợp nhẹ, điều trị không thực sự cần thiết. Tuy nhiên, tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng, sự lan rộng và tính chất tái phát, bác sĩ sẽ có những phương pháp điều trị phù hợp.

Điều trị không dùng thuốc:

• Nâng cao chân.
• Nghỉ ngơi hợp lý.
• Áp dụng băng áp lực từ 8-15mmHg hoặc sử dụng tất áp lực từ 15-20mmHg.

Điều trị dùng thuốc:

• Thuốc giảm đau chống viêm không steroid (NSAIDs): Các thuốc như Ibuprofen và Naproxen giúp giảm viêm và đau.
• Kali iod: Một số nghiên cứu cho thấy Kali iod có thể giảm đau và cải thiện tổn thương da trong vòng 24 giờ. Nếu không có hiệu quả sau 2-3 tuần, nên ngừng sử dụng.
• Glucocorticoid toàn thân: Khi không đáp ứng với NSAID và Kali iod hoặc khi cần cải thiện triệu chứng nhanh chóng, có thể điều trị bằng glucocorticoid trong một thời gian ngắn, nhưng cần loại trừ nguyên nhân nhiễm khuẩn.

Điều trị cho các trường hợp dai dẳng, mạn tính hoặc tái phát:

• Có thể cần điều trị kéo dài hoặc theo đợt với các thuốc như colchicine, dapsone, hydroxychloroquine.
• Colchicine: Thường điều trị trong 2-4 tuần, đặc biệt hiệu quả trong trường hợp hồng ban nút do Behcet.
• Dapsone và Hydroxychloroquine: Hiệu quả được chứng minh trong một số trường hợp báo cáo bệnh lý.

Điều trị tiêm corticosteroid vào tổn thương: Phương pháp này thích hợp cho bệnh nhân có ít tổn thương và không dung nạp glucocorticoid toàn thân.

Đối với phụ nữ mang thai, việc điều trị thường ưu tiên các phương pháp không dùng thuốc.

Bệnh nhân cần duy trì chế độ dinh dưỡng hợp lý và bổ sung vitamin A, C và E để hỗ trợ lành vết thương và phục hồi da. Một chế độ ăn uống cân bằng và lành mạnh cũng giúp giảm viêm và cải thiện sức khỏe tổng thể.

Căng thẳng và mệt mỏi có thể làm tăng triệu chứng hồng ban nút, vì vậy việc nghỉ ngơi đầy đủ, tránh stress, và thực hiện các biện pháp thư giãn như yoga, thiền sẽ giúp cải thiện tình trạng sức khỏe.

Tóm lại: Tiên lượng hồng ban nút khá tốt, hầu hết các trường hợp sẽ tự khỏi sau vài tuần. Triệu chứng bệnh đáp ứng nhanh với điều trị, tuy nhiên, tái phát có thể xảy ra ở khoảng 1/3 các trường hợp hoặc do bệnh lý tiềm ẩn mạn tính.